Planowana inwestycja a otoczenie – o ocenie oddziaływania na środowisko

13 czerwca 2019

Ocena oddziaływania na środowisko jest jednym z podstawowych narzędzi zarządzania jego ochroną. Głównym jej celem jest analiza możliwej ingerencji inwestycji w środowisko oraz wskazanie bezpiecznego dla środowiska sposobu jej realizacji. Jakie są jej najważniejsze elementy? Tłumaczy Anna Kwitowska z firmy Multiconsult Polska.

Czym jest ocena oddziaływania na środowisko-

Ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ) to nieodłączny element wielu procesów inwestycyjnych. Zasadniczo (choć nie zawsze) OOŚ stanowi część postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej inwestycji.

Głównymi elementami oceny są: przygotowanie raportu o oddziaływaniu na środowisko przez inwestora, weryfikacja raportu i uzgodnienie warunków realizacji inwestycji przez właściwe organy administracji oraz udział społeczny. Ten ostatni element jest szczególnie ważny, gdyż pozwala na zapoznanie się z dokumentacją przez wszystkie zainteresowane osoby, w tym organizacje ekologiczne. Ponadto, stanowi wsparcie dla organu wydającego decyzję.

Podstawowym zadaniem oceny oddziaływania na środowisko jest określenie, jak dana inwestycja będzie oddziaływać na środowisko jako całość oraz jego poszczególne elementy. Docelowo przeprowadzona ocena pozwala na ustalenie sposobów zapobiegania lub minimalizowania skutków realizacji danego projektu. W skrajnym przypadku, w wyniku przeprowadzenia oceny, organ może odmówić zgody na realizację inwestycji w wariancie zaproponowanym przez inwestora lub wydać zgodę na inny wariant.

Ocena OOŚ wymagana jest-

– w przypadku planowanych przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, takich jak np. budowa autostrady, dużego lotniska czy elektrowni jądrowej. Może być również  konieczna (co ustala organ administracji) dla przedsięwzięć -mniejszych-, określonych jako mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Dla nich nie zawsze wymagane jest sporządzanie raportu OOŚ, bowiem decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach często wydawane są na podstawie nieco mniej -rozbudowanego- opracowania, czyli Karty Informacyjnej Przedsięwzięcia.

O tym, która inwestycja może zostać zakwalifikowana do jednej z powyższych kategorii decyduje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (tekst jednolity: Dz. U. 2016 poz. 71).

Podstawa prawna

Najważniejszym dokumentem regulującym obecnie ocenę oddziaływania na środowisko w Polsce jest Ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2018 poz. 2081). Implementuje ona obowiązki wynikające m.in. z dyrektyw:

• Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko,
• Dyrektywy Rady nr 85/337/EWG z 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne,
• Dyrektywy Rady nr 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory oraz
• Dyrektywy Rady nr 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa.

Zakres oceny

W ramach oceny oddziaływania na środowisko analizuje się bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na środowisko oraz ludzi, w tym m.in. na zasoby przyrodnicze, zabytki, krajobraz, wody powierzchniowe i podziemne, klimat akustyczny i jakość powietrza oraz dobra materialne. Na potrzeby oceny zazwyczaj przeprowadza się inwentaryzację przyrodniczą (często trwającą rok). Określa się także ryzyko wystąpienia konfliktów społecznych oraz prowadzi wiele innych analiz, których specyfika zależy od uwarunkowań środowiskowych i rodzaju samego przedsięwzięcia.

Wynikiem oceny jest uzgodnienie zakresu przedsięwzięcia, który w jak największym stopniu uwzględnia potrzebę ochrony środowiska. Priorytetem jest zapobieganie potencjalnym negatywnym oddziaływaniom na środowisko, a jeśli nie jest to możliwe wypracowuje się działania minimalizujące negatywny wpływ. Do takich rozwiązań należą między innymi sposób i termin prowadzenia prac budowlanych, wytyczne dotyczące ochrony siedlisk przyrodniczych, zalecenie budowy ekranów akustycznych itp.

Zapisy raportu są wytyczną dla organu administracji, który w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach ustala warunki realizacji inwestycji.

Podsumowanie

Uzyskanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych jest często pierwszym krokiem dla Inwestora w szeroko rozumianym procesie planowania inwestycji. Od zapisów decyzji zależą dalsze uwarunkowania i możliwości projektowe – zarówno dotyczące lokalizacji, jak i zakresu rzeczowego inwestycji. Warto także pamiętać, że dobrze i rzetelnie przeprowadzona analiza ma wpływ na przyznanie dofinansowania ze środków unijnych.