Jak nowe drogi szybkiego ruchu wpływają na rozwój gospodarczy regionów

9 września 2022

Trwają prace nad ukończeniem kolejnych inwestycji w ramach rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych. Wiosną 2023 roku autostrada A1 ma zostać oddana do użytkowania w całości. W najbliższych latach zaplanowane jest też otwarcie drogi ekspresowej Via Carpatia – międzynarodowego szlaku, który powstaje wzdłuż wschodniej granicy Polski oraz kolejnych fragmentów autostrady A2 - obecnie prowadzone są prace projektowe m.in. dla odcinka od węzła Siedlce Zachód do rejonu miejscowości Malinowiec. W ocenie eksperta Multiconsult Polska, Przemysława Panka wymienione inwestycje zwiększą atrakcyjność obszarów położonych przy nowych odcinkach, stymulując ich rozwój gospodarczy.

Firma Multiconsult Polska przygotowała projekt budowlany i wykonawczy, a także pełni nadzór autorski nad budową odcinka autostrady A1 między Kamieńskiem a Radomskiem. Aktualnie jest zaangażowana w prace projektowe na wspomnianym odcinku autostrady A2. Projektanci firmy wykonali także Koncepcje Programowe dla ponad 130 km autostrady A2 – przygotowali opracowania dla odcinka Mińsk Mazowiecki – Siedlce, Siedlce – Biała Podlaska oraz od Białej Podlaskiej do granicy państwa. Zespół Multiconsult Polska nadzoruje także powstawanie fragmentów drogi ekspresowej Via Carpatia.

– Obszary położone przy nowych odcinkach autostrad zyskują przewagę konkurencyjną w zakresie dostępności do rynków zbytu oraz generują wzrost mobilności społeczeństwa. Dzięki rozwojowi nowoczesnej sieci transportowej i dostępowi do głównych tras oraz węzłów komunikacyjnych są bardziej atrakcyjne pod kątem nowych inwestycji, jak również wspomagają rozwój przedsiębiorczości. Ponadto, powstanie dróg szybkiego ruchu determinuje dostępność komunikacyjną regionu, co ma istotne znaczenie dla wzrostu poziomu zatrudnienia. Powyższe czynniki bezpośrednio wpływają na wzrost PKB i rozwój gospodarczy regionu – ocenia Przemysław Panek, Specjalista ds. Analiz i Prognoz Ruchu w Multiconsult Polska.

Kontynuacją obecnego programu drogowego będzie Rządowy Program Budowy Dróg Krajowych do 2030 r., który zakłada powstanie w Polsce ponad 2,5 tys. km nowych dróg szybkiego ruchu i ukończenie ponad 3,7 tys. km trwających inwestycji. Celem jest połączenie miast wojewódzkich siecią autostrad i dróg szybkiego ruchu. Stan oraz gęstość sieci połączeń drogowych, ale też kolejowych, decyduje o dostępności i atrakcyjności inwestycyjnej poszczególnych regionów, szybkości przepływu towarów czy mobilności mieszkańców. Brak odpowiednich połączeń z drugiej strony, powoduje utrudnienia w przepływie ludności, zawężając rynek pracy i przyczyniając się do powstawania wykluczeń ekonomicznych czy społecznych.

Jak inwestycje drogowe stymulują wzrost PKB

Zdaniem eksperta Multiconsult Polska, wpływ nowych inwestycji drogowych na rozwój regionu zależy w dużym stopniu od jego profilu ekonomicznego. – Na przykład, budowa drogi ekspresowej łączącej większe miasta z regionem atrakcyjnym przyrodniczo, może stymulować rozwój infrastruktury turystycznej. W przypadku obszaru o tradycjach przemysłowych, możliwość szybkiego transportu np. komponentów do produkcji może z kolei wpłynąć na rozwój istniejących i powstawanie nowych ośrodków biznesowych – tłumaczy Przemysław Panek. – Obserwujemy to na przykładzie rozwijających się w całym kraju specjalnych stref ekonomicznych, których spora część powstała w sąsiedztwie nowo wybudowanej infrastruktury drogowej – dodaje.

Regiony poza głównymi ośrodkami miejskimi są w stanie zatrzymać wykwalifikowanych pracowników, wzmacniając lokalny rynek pracy. Możliwość szybkiego dojazdu do pracy czy, w przypadku firm, do klienta, wpływa również na wzrost konkurencyjności regionu, dzięki obniżeniu kosztów usług i ich szerszej dostępności.

Połączenie z międzynarodową siecią autostrad – rozwój turystyki i logistyki

W ostatnich latach dynamicznie rośnie sektor logistyczny w Polsce, co ma bezpośredni związek z rozwojem krajowej sieci drogowej. Dzięki tworzonym często na przecięciu głównych szlaków transportowych sortowniom czy magazynom logistycznym, Polska w krótkim czasie stała się istotnym graczem w tym sektorze. Jednocześnie branża oferuje tysiące miejsc pracy, nierzadko w znacznym oddaleniu od dużych miast. Wpływa to na dalszy rozwój lokalnego rynku pracy i poprawę warunków zatrudnienia, z uwagi na rosnącą konkurencję pracodawców w najbardziej popularnych lokalizacjach.

– W tej chwili nie dysponujemy oficjalnym narzędziem, pozwalającym precyzyjnie określić wpływ nowych inwestycji drogowych na atrakcyjność gruntów czy tworzenie nowych miejsc pracy. Sieć dróg szybkiego ruchu w Polsce funkcjonuje stosunkowo krótko i nie wypracowaliśmy jeszcze adekwatnych metod wykonywania takich szacunków. Możemy jednak obserwować rozwój stref ekonomicznych w różnych częściach kraju, które nieprzypadkowo powstają i rosną w bezpośrednim sąsiedztwie tworzących się  dróg – mówi Przemysław Panek.

Dlaczego autostrady o trzech pasach ruchu?

To, co wyróżnia odcinki autostrady A1, m.in. między Kamieńskiem a Radomskiem, to trzy pasy ruchu w każdym kierunku. W Polsce większość tras szybkiego ruchu powstaje jako drogi dwujezdniowe, co przy dużym natężeniu ruchu, a przede wszystkim, przy dużym udziale ruchu ciężarowego, wpływa na ograniczenie przepustowości.

– Klasyczny przykład zaburzonego przepływu ruchu obserwujemy na dwupasmowym odcinku autostrady A2 między Warszawą a Łodzią, gdzie wzmożony ruch ciężarowy powoduje, że nawet lewym pasem drogi samochody poruszają się wolniej niż pozwalają przepisy. Sytuację dodatkowo pogarsza wzajemne wyprzedzanie pojazdów ciężarowych, co może chwilowo powodować zupełne zablokowanie odcinka drogi – zauważa ekspert Multiconsult Polska.

Obecnie część powstających odcinków budowana jest w standardzie zapewniającym trzy pasy ruchu dla każdego kierunku. Trend ten możemy zaobserwować przede wszystkim w obszarach funkcjonalnych dużych aglomeracji miejskich. Zwiększenie przekroju drogi wpływa na poprawę segregacji ruchu, zwiększa przepustowość połączenia, a uzyskane warunki ruchu pozwalają na podróżowanie bez opóźnień. Dobrym przykładem jest tu Południowa Obwodnica Warszawy. Nie wszędzie jednak takie rozwiązanie wydaje się uzasadnione.

– W polskich warunkach zdarza się, że zakładana przepustowość drogi przez większość roku jest zupełnie wystarczająca, jednak problemy pojawiają się w okresach wakacyjnych. W podobnej sytuacji, zwykle nie rekomenduje się poszerzania drogi o dodatkowy pas ruchu. Koszty utrzymania zbyt rozbudowanej infrastruktury drogowej przewyższałyby bowiem korzyści z takiej inwestycji – podsumowuje Przemysław Panek.