25 lat budowy autostrad w Polsce
6 grudnia 2017
4 grudnia 2017 r. odbyła się konferencja prasowa Multiconsult Polska, podczas której eksperci firmy zaprezentowali raport pt. ?25 lat budowy autostrad w Polsce?
Słowo wstępu na temat tego, czym jest i jaką pełni rolę konsulting inżynierski, wygłosił prezes zarządu, Jarosław Wielopolski. Opowiedział pokrótce o wdrażaniu przez Multiconsult (wówczas WS Atkins-Polska) eksperckich usług doradczych w okresie przemian gospodarczych po 1989 roku, w tym o budowie pierwszej w Polsce autostrady A4 na odcinku łączącym Wrocław z Nogawczycami oraz fragmentu autostrady A2 z Konina do Nowego Tomyśla przez Poznań. Inwestycje nadzorowane przez Multiconsult w latach 90. XX wieku wyznaczyły standardy współczesnych usług doradczych oraz konsultingu inżynierskiego. Jak podkreślił, 25 lat działalności na polskim rynku pozwoliło firmie zgromadzić obszerną wiedzę, poznać niuanse krajowej praktyki w zakresie budowy dróg i autostrad i wypracować strategię rozwoju dla sektora transportu na kolejne lata.
Renata Mordak, dyrektor Pionu Transportu, zaprezentowała główne tezy raportu dotyczące stanu autostrad i dróg ekspresowych w Polsce w przeszłości i obecnie, a także perspektywy na przyszłość. Zwróciła uwagę na to, że pierwsze lata po przemianie systemowej odznaczały się chaosem, brakiem środków na inwestycje i szybką degradacją firm budowlanych, a przede wszystkim – brakiem wizji i spójnej strategii rozwoju sieci dróg. W tym okresie brakowało też profesjonalnego nadzoru nad inwestycjami. Dopiero pod koniec lat 90. przyjęto program budowy autostrad w oparciu o partnerstwo publiczno-prywatne, który zapoczątkował rozbudowę sieci autostrad w kraju, ale również wiązał się z wdrożeniem systemu opłat. Prawdziwy boom budowlany w sektorze drogowym nastąpił po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Renata Mordak zwróciła jednak uwagę, że ówczesne procedury prawa zamówień publicznych nie były dostosowane do nowej rzeczywistości i opowiedziała o patologiach, jakie miały miejsce przy przetargach, a także o nieporozumieniach na linii inwestor – lobby ekologiczne. Ekspertka zakończyła swoją prezentację, mówiąc o tym, co udało się zmienić na lepsze (m.in. zmiany w ustawie PZP i rozwiązanie części problemów związanych z przetargami), a także o wyzwaniach, przed jakimi stoimy obecnie (znalezienie środków na finansowanie inwestycji po skończeniu się dotacji z UE czy ujednolicenie systemu opłat za drogi).
Następnie Arkadiusz Merchel, dyrektor Pionu Projektowania, przedstawił swoją ekspercką opinię dotyczącą systemu budowy autostrad. Na początku odniósł się do aspektów administracyjnych, stawiając pod znakiem zapytania konieczność wytwarzania w procesie projektowania takiej ilości papierowej dokumentacji, jak ma to miejsce obecnie, i przechowywania jej przez wiele lat. Zaproponował przejście na nośniki elektroniczne. Przede wszystkim podkreślił jednak, że należy zerwać z modelem działania, w którym liczą się wyłącznie podpisany kontrakt i planowane wpływy z kar, a rzetelny projekt schodzi na dalszy plan. Zdaniem eksperta jest już najwyższy czas na to, byśmy zaczęli myśleć o drogownictwie strategicznie i rozsądnie planowali środki i zasoby. Potrzebne jest też wdrożenie technologii BIM w projektowaniu dróg oraz ujednolicenie systemu poboru opłat za przejazd autostradami.
Mateusz Małecki, zastępca dyrektora Pionu Doradztwa Techniczno-Środowiskowego i kierownik Działu Infrastruktury i Środowiska, poruszył kwestie środowiskowe związane z budową dróg w Polsce. W początkowym okresie rozwoju, czyli w latach 1990-2004, nie przywiązywano zbyt dużej wagi do tego zagadnienia. Sytuacja zmieniła się dopiero po wejściu do UE, wtedy z kolei mieliśmy do czynienia z przesadnymi restrykcjami, których konsekwencją było budowanie zbyt licznych i nieuzasadnionych potrzebą ekranów czy przejść dla zwierząt. Obecnie sytuacja się ustabilizowała i, jak wskazał ekspert, jesteśmy w okresie rozsądku i optymalizacji kosztów środowiskowych. Wykonawcy częściej niż kiedyś korzystają z usług doradców ds. środowiska, choć na tym polu nadal pozostaje wiele do zrobienia, a potencjał narzędzi wykorzystywanych przez środowiskowców jest jeszcze niedostatecznie doceniany przy inwestycjach.
Podsumowując konferencję, prezes Jarosław Wielopolski przedstawił propozycje poprawy procesu inwestycyjnego. Podkreślił m.in. konieczność planowania i konsekwentnego działania, ustanawiania czytelnych i stabilnych reguł, ograniczenia formalności oraz wdrożenia odpowiednich metod wyboru wykonawcy i budowania z nim partnerskich relacji. Zwrócił też uwagę na możliwość finansowania inwestycji drogowych z budżetów bogatszych państw, a także poszukiwania nowych źródeł wsparcia projektów.
Na konferencji pojawili się przedstawiciele zarówno mediów branżowych, jak i ważnych tytułów o zasięgu ogólnopolskim, m.in. dziennikarze Polskiego Radia, Rzeczpospolitej, Pulsu Biznesu, Polityki, i Dziennika Gazety Prawnej, a także reprezentanci czołowych agencji informacyjnych. Raport został przyjęty z dużym zainteresowaniem, czego dowodem były liczne pytania, które pojawiły się po jego prezentacji, a także pierwsze publikacje prasowe.
Link do raportu o stanie polskich autostrad na przestrzeni ostatnich 25 lat.