Ruszyło drążenie tunelu na S19 pod Rzeszowem
19 lipca 2024
W minionym tygodniu na trasie S19 rozpoczęła pracę maszyna drążąca tunel na odcinku Rzeszów Południe – Babica. To największe w Polsce urządzenie TBM, z angielskiego Tunel Boring Machine, metodą mechaniczną wydrąży ponad 2-kilometrowy obiekt między Lutoryżem a Babicą, w okolicach Rzeszowa.
Budowa tunelu to jedno z największych wyzwań inżynieryjnych w trakcie realizacji ponad 10-kilometrowego odcinka trasy ekspresowej S19 Rzeszów Południe – Babica. Obiekt będzie drążony na głębokości do ok. 100 m pod wzgórzem Grochowiczna. Zbudowany będzie z dwóch komór, którymi poprowadzony zostanie ruch w przeciwnych kierunkach. Ze względu na przebieg trasy w łuku nawy będą miały różne długości – prawa liczyć będzie ok. 2263, a lewa ok. 2243 m. W każdej z nich znajdą się dwa pasy ruchu oraz dodatkowy pas awaryjny. Nawierzchnia drogi wykonana zostanie z betonu cementowego. Ponadto, między nawami powstanie 15 przejść i jeden przejazd awaryjny, zlokalizowany w połowie długości tunelu.
Jak powstanie tunel?
Urządzenie TBM będzie wierciło otwór i jednocześnie układało jego obudowę z tzw. tubingów, czyli żelbetowych pierścieni. Do wykonania obudowy użytych zostanie ponad 2230 pierścieni, z których każdy waży ok. 132 t. Dziennie podczas drążenia wbudowanych zostanie do 4 pierścieni. Drążenie jednej nitki tunelu potrwa około 9 miesięcy. Następnie maszyna zostanie odwrócona i rozpocznie prace nad kolejną nawą. Sam proces odwrócenia TBM wedle założeń zajmie 3 miesiące.
Karpatka, czyli maszyna TBM
Maszyna, która drąży podkarpacki tunel to największe pracujące w Polsce urządzenie tego typu. Zostało nazwane Karpatką w głosowaniu internetowym przeprowadzonym przez GDDKiA. Urządzenie o napędzie hydrauliczno-elektrycznym ma 114 metrów długości, 15,16 metrów średnicy i waży 4400 ton. Sam pierścień skrawający waży 440 ton i ma 471 narzędzi przeznaczonych do wiercenia. Tarcza maszyny podczas pracy obraca się z prędkością od 1 do 2 obrotów na minutę. Ponadto, w związku ze stwierdzeniem w trakcie próbnych pompowań latem 2023 r. ulatniania się gazu urządzenie zostało dostosowanie do wymogów unijnej dyrektywy ATEX, odnoszącej się do urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej. W czasie przerwy związanej z przygotowaniem maszyny do pracy w warunkach metanowych przygotowano specjalne zaplecze techniczne, tj. kołyskę pod maszynę TBM, płytę żelbetową oraz plac składowy na urobek. Na potrzeby realizacji tunelu zaprojektowano i wykonano także tymczasową halę przeznaczoną do prefabrykacji tubingów na terenie przyszłego Miejsca Obsługi Podróżnych Lutoryż. Do zaplecza technicznego hali należy także własny węzeł betoniarski oraz plac składowy gotowych elementów.
Największy transport
Warto przypomnieć, że sam transport maszyny na plac budowy w Babicy w 2022 r. był skomplikowanym przedsięwzięciem i budził spore zainteresowanie. Część maszyny transportowano bezpośrednio z Hiszpanii drogą lądową, natomiast największe elementy przypłynęły do Polski statkiem z portu Santander, następnie były transportowane barkami i pontonami ze Szczecina do Opola, skąd transportem drogowym już bezpośrednio do Babicy. Do przewozu największych elementów TBM wykorzystane były zestawy transportowe o szerokości 9 m, długości 74 m i wadze ok. 260 ton, co łącznie z ładunkiem wynosiło ok. 500 ton. Był to największy transport wielkogabarytowy, jaki przejeżdżał polskimi drogami. Karpatka składana była na placu budowy przez kilka miesięcy za pomocą ogromnych żurawi gąsienicowych o udźwigu 650 i 300 ton.
Wykonawcą realizującym odcinek jest konsorcjum firm Mostostal Warszawa S.A. i Acciona Construccion S.A., nadzór inwestorski sprawuje zespół Multiconsult Polska.